Siêu âm tim qua thực quản (TEE) là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh tim mạch cực kỳ quan trọng. Khoảng cách ngắn từ thực quản đến tim và các mạch máu lớn giúp siêu âm tim qua thực quản đem lại các hình ảnh, thông tin bổ sung chính xác hơn siêu âm tim qua thành ngực (TTE) đối với một số bệnh nhân cụ thể hoặc bệnh nhân cần can thiệp qua da.

Siêu âm tim qua thực quản lần đầu được sử dụng từ năm 1971 để đo dòng chảy qua cung động mạch chủ, sau đó được sử dụng để đo phương pháp M-mode từ năm 1976 và lấy hình ảnh 2D vào năm 1977 với các đầu dò cơ học. Kỷ nguyên hiện đại của siêu âm tim qua thực quản thực sự bắt đầu từ năm 1982 với sự ra đời của các đầu dò mảng pha mềm dẻo và các thao tác mới, cho phép thăm dò trên một, hai và đa mặt phẳng. Gần đây hơn, các thiết bị siêu âm tim qua thực quản cho phép xuất ra hình anh ba chiều thời gian thực (3D) và càng ngày được ứng dụng rộng rãi.

Hiện nay kĩ thuật TEE đang được thực hiện tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đại học Y Dược Huế, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chẩn đoán và điều trị bệnh nhân tim mạch.

Ưu điểm của Siêu âm tim qua thực quản so với siêu âm tim qua thành ngực

• Hình ảnh rõ nét, độ phân giải cao.
• Không bị cản trở bởi các cấu trúc thành ngực: Xương sườn, phổi, mỡ…
• Cho thông tin chính xác các vị trí khó đánh giá như thành sau tim, tiểu nhĩ, bất thường cấu trúc van tim.

Những đối tượng bệnh nhân nào cần siêu âm tim qua thực quản

Do tính chất là một thủ thuật xâm lấn, siêu âm tim qua thực quản được thực hiện trong những trường hợp cần thiết khi lợi ích chẩn đoán cao hơn nguy cơ trong thủ thuật. Các trường hợp có thể tiến hành TEE:

• Người có thành ngực dày, béo phì, người có bệnh hô hấp mạn tính, bệnh phổi tắc nghẽn
• Bệnh nhân có nguy cơ, tiền sử huyết khối buồng tim. Bệnh nhân có chỉ định sốc điện chuyển nhịp
• Bệnh nhân nghi ngờ có các bệnh lý tim bẩm sinh, khó phát hiện qua siêu âm thành ngực
• Bệnh nhân can thiệp tim mạch qua da hoặc phẫu thuật tim, thực hiện siêu âm tim qua thực quản để đánh giá hiệu quả can thiệp.

Lưu ý trước khi siêu âm tim qua thực quản

• Bệnh nhân cần thông báo cho nhân viên y tế về tiền sử bệnh, tiền sử dị ứng
• Thông báo về việc mang răng giả, tình trạng răng miệng trước thủ thuật.
• Không ăn uống trong vòng 4 giờ trước khi siêu âm.

Quy trình siêu âm tim qua thực quản

• Bệnh nhân nằm trên giường ở tư thế nghiêng trái, tránh căng thẳng, hồi hộp.
• Bác sĩ sẽ gây tê hầu họng cho bệnh nhân bằng Xylocain dạng xịt, giảm khó chịu cho bệnh nhân trong quá trình siêu âm
• Bệnh nhân sẽ được mang điện cực theo dõi nhịp tim trong suốt quá trình
• Bác sĩ sẽ đưa đầu dò siêu âm qua đường miệng, qua cổ họng để đi vào thực quản, bệnh nhân sẽ được yêu cầu làm động tác nuốt để đầu dò vào dễ dàng hơn
• Bác sĩ sẽ đẩy đầu dò xuống độ sâu thích hợp, quan sát các mặt cắt của tim, cũng như thực hiện các động tác xoay đầu dò thích hợp để cho hình ảnh rõ nét về cấu trúc, bất thường tim trên màn hình
• Quá trình siêu âm diễn ra trong 30-40 phút, sau khi hoàn thành lưu lại các hình ảnh siêu âm, bác sĩ sẽ từ từ rút đầu dò, tháo điện cực, bệnh nhân được yêu cầu nằm nghỉ ngơi, được kiểm tra mạch, huyết áp và kết thúc quá trình siêu âm.
• Bệnh nhân được trả kết quả sau khi bác sĩ đánh giá hình ảnh ghi nhận được sau 10-15 phút.

Lưu ý sau khi siêu âm qua thực quản

• Bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu vùng hầu họng, khó nuốt nhưng sẽ nhanh chóng biến mất
• Không nên ăn hay vận động mạnh trong 1 giờ.
• Nếu có bất thường nên liên hệ với bác sĩ sớm.

Đội ngũ thực hiện

Quá trình siêu âm được thực hiện bởi các cán bộ bác sĩ, điều dưỡng thuộc Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược huế với khả năng chuyên môn cao và giàu kinh nghiệm, được đào tạo và tu nghiệp tại nhiều trung tâm Y tế nước ngoài, trong đó có 01 Phó Giáo Sư – Tiến sĩ, phụ trách Trung tâm. Được xác định là một trong những mũi nhọn của Bệnh viện, Trung tâm Tim mạch được thành lập từ 3 đơn nguyên:  Khoa Nội tim mạch (năm 1999), Đơn vị DSA ( năm 2009), Phòng thăm dò chức năng – Siêu âm tim mạch  (năm 1999). 

Thông tin liên hệ

• Phòng Siêu âm tim, TT Tim mạch, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế
• Tầng 3, nhà F, 41-51 Nguyễn Huệ, TP Huế, Thừa Thiên Huế
• SĐT: 0234 2216888- 0234 6269393

Ths.Bs. Nguyễn Lê Hoàng Minh

Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế