CHỈ ĐỊNH
Nguyên nhân về phía chồng: thường do rối loạn phóng tinh và các bất thường tinh dịch.
- Rối loạn phóng tinh: lỗ tiểu đóng thấp, xuất tinh ngược dòng, bất lực do nguyên nhân thực thể hay tâm lý
- Bất thường tinh dịch: thể tích tinh dịch ít, tinh trùng ít, tinh trùng di động kém, tình trùng dị dạng, không có tinh trùng – bơm tinh trùng người cho
Nguyên nhân về phía vợ
- Yếu tố cổ tử cung: chất nhầy cổ tử cung không thuận lợi, cổ tử cung bị chít hẹp do đốt điện, đốt lạnh, sinh thiết hay phẫu thuật vùng chậu gây co kéo, u xơ, polype cổ tử cung, viêm cổ tử cung mạn tính.
- Rối loạn phóng noãn
- Lạc nội mạc tử cung
- Yếu tố miễn dịch: kháng thể kháng tinh trùng trong huyết thanh hay cổ tử cung
- Vô sinh không rõ nguyên nhân
- Phối hợp các bất thường trên
Cho đến nay, do kỹ thuật IUI gần với sinh lý tự nhiên, có nhiều ưu điểm đã được khẳng định, người ta có thể chỉ định rộng rãi phương pháp này trong điều trị hiếm muộn, miễn là đảm bảo người vợ buồng trứng còn chức năng, hai vòi trứng thông, tinh trùng người chồng sau chuẩn bị tối thiểu trên 1 triệu tinh trùng di động tốt.
QUY TRÌNH THỤ TINH NHÂN TẠO
Về phía vợ
Người vợ cần được thăm khám tổng quát, khám phụ khoa, tiến hành các xét nghiệm cần thiết (công thức máu, HIV, HBsAg, BW, siêu âm phụ khoa, pap’s smear, HSG và nội tiết nếu cần…). Khi có chỉ định IUI, người vợ có thể được theo dõi sự phát triển nang noãn trong chu kỳ tự nhiên hay được kích thích buồng trứng.
Các phác đồ thường sử dụng trong IUI như Clomiphene citrate, chất ức chế men thơm hóa, FSH ngoại sinh hoặc phối hợp CC/AI với FSH… theo dõi nang noãn trên siêu âm và xét nghiệm nội tiết. Khi có nang noãn trưởng thành thì cho hCG và tiến hành bơm tinh trùng đã lọc rửa vào buồng tử cung sau 36 giờ (bơm 1 lần) hoặc sau 24 và 28 giờ (bơm hai lần).
Về phía chồng
Người chồng sau những thăm khám ban đầu được tiến hành các xét nghiệm cơ bản và tinh dịch đồ để đánh giá chất lượng tinh trùng. Nói chung khi tinh trùng bình thường ước tính dựa trên kết quả tinh dịch đồ trên 1 triệu thì có thể tiến hành IUI.
Khi người vợ có nang noãn trưởng thành thì người chồng cũng được hẹn trở lại để lấy tinh trùng để lọc rửa.
Mục đích chuẩn bị tinh trùng
- Chọn lọc các tinh trùng bình thường, di động tốt, đồng thời cô đặc trong một thể tích nhỏ nhằm tăng cơ hội tinh trùng bình thường tiếp xúc với trứng.
- Loại đi các tế bào chết, hầu hết các vi sinh vật hạn chế nguy cơ nhiễm trùng từ tinh dịch, loại phần lớn các chất độc với tinh trùng.
- Loại đi phần lớn prostaglandin trong tinh dịch, tránh gây co thắt tử cung khi bơm vào.
- Kích thích hoạt hoá đầu tinh trùng, tạo thuận lợi cho quá trình thụ tinh với trứng.
- Tránh nguy cơ sốc phản vệ khi bơm tinh trùng vào buồng tử cung.
Kỹ thuật bơm tinh trùng
- Bệnh nhân sau khi đi tiểu, mang váy vô khuẩn, che tóc, mang vớ vô khuẩn. Nằm tư thế phụ khoa, thoải mái.
- Đặt mỏ vịt vào âm đạo, bộc lộ cổ tử cung. Vệ sinh nhẹ âm đạo, cổ tử cung.
- Hút môi trường vào catheter gắn với syringe để tráng qua.
- Đưa catheter nhẹ nhàng qua cổ tử cung, vào buồng tử cung khoảng 5 - 6cm. Lưu ý thao tác nhẹ nhàng tránh sang chấn hoặc gấp catheter, không đưa quá sâu làm tổn thương niêm mạc tử cung. Đợi cho bệnh nhân hết cảm giác căng hạ vị rồi bơm tinh trùng chậm, nhẹ nhàng cho đến hết, giữ nguyên tư thế piston và rút catheter ra khỏi cổ tử cung.
- Rút mỏ vịt, chuyển từ từ bệnh nhân sang giường nằm nghỉ khoảng 15-20 phút trước khi về.
Thực hiện bơm sau khi đưa catheter vào buồng tử cung
Bệnh nhân sẽ được hỗ trợ giai đoạn hoàng thể tuỳ theo phác đồ kích thích sử dụng. Hẹn tái khám sau 2 tuần để thử thai.