1. Thừa cân, béo phì
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân. Thống kê năm 2016 WHO cho thấy trên thế giới có hơn 1,9 tỷ người trên 18 tuổi bị thừa cân (chiếm 39% dân số thế giới), trong đó có hơn 650 triệu người bị béo phì (13%). Dựa vào sự phân bố mỡ trên cơ thể, có thể chia béo phì thành 2 dạng: béo phì dạng “quả lê” và béo phì dạng “quả táo” (hay còn gọi béo phì trung tâm). Đối với béo phì dạng “quả lê”, mỡ tập trung chủ yếu ở phần dưới cơ thể như đùi, mông, cẳng chân làm cơ thể người có hình dáng như quả lê. Đối với béo phì trung tâm, mỡ thường tập trung nhiều ở các bộ phận như gáy, cổ, mặt, vai, cánh tay, ngực, bụng trên rốn. Béo phì trung tâm được xác định khi vòng bụng ≥ 90cm ở đàn ông và ≥ 80cm ở phụ nữ. Ngoài vấn đề thẩm mỹ, bệnh béo phì còn gây ra nhiều nguy cơ về tim mạch, đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, xơ gan, các bệnh lý cơ xương khớp, hiếm muộn,…. Béo phì và thừa cân cũng làm tăng nguy cơ và tần suất rối loạn chức năng tình dục hơn so với người bình thường.
2. Béo phì và rối loạn chức năng tình dục
2.1. Béo phì và rối loạn chức năng tình dục nam
Béo phì tác động tới khả năng tình dục của nam giới ở nhiều khía cạnh, một trong số đó là mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Thừa cân là nguyên nhân làm giảm hormone sinh dục nam testosterone do giảm độ nhạy của leptin trong não bộ, đồng thời mô mỡ phát triển mạnh làm tăng chuyển đổi testosterone thành các chất khác. Nồng độ testosterone giảm thấp có thể làm giảm ham muốn và hưng phấn tình dục, không còn hứng thú với chuyện chăn gối ở nam giới.
Bên cạnh đó, tình trạng thiếu hụt testosterone và đề kháng insulin ở đàn ông béo phì là nguyên nhân làm nghẽn các tĩnh mạch nhỏ khiến việc bơm máu vào các thể hang bị ngưng trệ khiến quá trình cương cứng gặp trở ngại. Nam giới có thể khó cương, không kéo dài được thời gian cương cứng hoặc không kiểm soát được thời điểm xuất tinh. Fillo và cộng sự đã quan sát thấy rằng những người đàn ông bị béo bụng có tỷ lệ mắc rối loạn cương dương cao hơn và mức độ nghiêm trọng tỷ lệ thuận với mức độ béo phì. Hơn nữa, vòng bụng càng lớn, lớp mỡ xung quanh dương vật càng dày lên và che lấp thân dương vật. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng đạt cực khoái và làm “hài lòng” đối tác. Bụng to cũng hạn chế bề mặt tiếp xúc nên khả năng cảm nhận, thăng hoa của cuộc yêu theo đó cũng có xu hướng suy giảm.
Thừa cân, béo phì còn liên quan trực tiếp tới tình trạng hiếm muộn vì nó ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Nhiều nghiên cứu cho thấy, những người đàn ông tiêu thụ nhiều chất béo bão hòa có số lượng tinh trùng thấp hơn 35% và nồng độ tinh trùng thấp hơn 38% so với người có chế độ ăn lành mạnh.
2. Béo phì và rối loạn chức năng tình dục nữ
Rối loạn chức năng tình dục ảnh hưởng đến 20 - 50% phụ nữ béo phì. Đặc biệt, rối loạn chức năng tình dục nữ là một vấn đề đa yếu tố, bao gồm (1) kháng insulin và những thay đổi nội tiết tố liên quan (2) rối loạn lipid máu và các loại thuốc liên quan và (3) các vấn đề tâm lý. Khác với nam giới, béo phì không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của chị em mà ở mức độ nặng hơn, sức khỏe tinh thần cũng bị ảnh hưởng. Trọng lượng quá khổ khiến phụ nữ tự ti về hình ảnh bản thân trước mặt bạn tình, do đó làm giảm đi ham muốn và hưng phấn trong quá trình giao hợp, thậm chí có thể né tránh quan hệ tình dục. Trong khi đó, một nghiên cứu cho thấy phụ nữ dễ bị “tụt hứng” nếu bạn tình có vòng hai “quá cỡ” mặc dù nam giới không bị ảnh hưởng bởi yếu tố này. Ngoài ra, béo phì cũng khiến cơ thể trở nên nặng nề, khó xoay chuyển tư thế khi yêu, chuyện quan hệ dễ trở nên nhàm chán và mất sức, do đó làm giảm khoái cảm tình dục. David Sarwer, giáo sư tâm lý khoa Tâm thần và Phẫu thuật học Trường Y Perelman - Trường ĐH Pennsylvania (Hoa Kỳ) cho biết, những phụ nữ quá đẫy đà sau khi giải phẫu giảm béo có khả năng chăn gối cải thiện đáng kể. Họ tăng cảm giác ham muốn, tiết dịch bôi trơn cũng như sự hài lòng trong tình dục cũng thay đổi theo chiều hướng tích cực.
Mặt khác, cơ hội làm mẹ của phụ nữ béo phì có thể khó khăn hơn những người có cân nặng hợp lý. Thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc rối loạn chuyển hoá, đặc biệt trên bệnh cảnh hội chứng buồng trứng đa nang, kinh nguyệt không đều và ức chế sự rụng trứng nên khả năng thụ thai kém hơn, tỷ lệ thất bại khi thụ thai và khả năng bị sẩy thai gia tăng đáng kể so với những người phụ nữ bình thường.
Tóm lại, béo phì không chỉ ảnh hưởng xấu đến đời sống tình dục của cả hai giới, làm giảm cảm giác cực khoái, mất hứng thú trong chuyện chăn gối mà còn là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe, vì vậy duy trì cân nặng trong giới hạn bình thường là điều thực sự cần thiết. Tập thể dục thường xuyên, thay đổi chế độ ăn uống lành mạnh bằng cách ăn ít chất béo bão hoà, ăn nhiều trái cây, rau củ quả, hạn chế các thức uống có ga và cồn có thể giúp phòng ngừa thừa cân béo phì hiệu quả.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Assimakopoulos K, Panayiotopoulos S, Iconomou G, Karaivazoglou K, Matzaroglou C, Vagenas K, et al. Assessing sexual function in obese women preparing for bariatric surgery. Obes Surg. 2006;16(8):1087–91. doi: 10.1381/096089206778026442.
2. Fillo J, Levcikova M, Ondrusova M, Breza J, Labas P. Importance of different grades of abdominal obesity on testosterone level, erectile dysfunction, and clinical coincidence. Am J Mens Health. 2017;11:240–245.
3. Sexual functioning and sex hormones in persons with extreme obesity and seeking surgical and nonsurgical weight loss. David B. Sarwer Ph.D. https://doi.org/10.1016/j.soard.2013.07.003.