Phì đại tiền liệt tuyến là gì?
Tuyến tiền liệt chỉ có ở nam giới, nằm phía dưới cơ bàng quang, trên hoành chậu hông và bọc quanh niệu đạo sau. Tuyến tiền liệt ở trẻ sơ sinh nam rất nhỏ, chỉ bé bằng hạt đậu và thường phát triển ở tuổi dậy thì. Ở người trưởng thành, tiền liệt tuyến có kích cỡ ổn định, dày khoảng 2,5 cm, rộng 4 cm, cao 3 cm và khối lượng khoảng 20 gram.
Tuyến tiền liệt là một trong những cơ quan sinh dục nam với chức năng chính là cung cấp chất nhờn hoà với tinh dịch, giúp tinh trùng dễ dàng di chuyển trong hệ thống sinh dục nam và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình phóng tinh diễn ra. Đồng thời tuyến còn có vai trò co bóp và kiểm soát nước tiểu, ngăn nước tiểu chảy qua niệu đạo khi phóng tinh.
Phì đại tuyến tiền liệt hay còn gọi là u xơ tiền liệt tuyến, là tình trạng tuyến tiền liệt gia tăng kích thước, có nguy cơ chèn ép vào niệu đạo và bàng quang, ảnh hưởng đến khả năng co bóp và kiểm soát nước tiểu của bàng quang, gây ra rối loạn tiểu tiện,… Bệnh khi tiến triển nặng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm hơn như nhiễm trùng tiết niệu, suy giảm chức năng thận,… ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người bệnh. Phì đại tiền liệt tuyến bắt đầu xuất hiện trong độ tuổi 30 và chỉ một số ít ở người trẻ hơn, tuy nhiên sau 50 tuổi, bệnh mới biểu hiện các triệu chứng điển hình.
Phì đại tiền liệt tuyến có triệu chứng như thế nào?
Bệnh nhân bị phì đại tiền liệt tuyến thường có các biểu hiện như:
- Thường xuyên buồn tiểu, tiểu nhiều lần trong ngày, nhất là vào ban đêm, gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, thậm chí gây mất ngủ.
- Tiểu khó, nhiều trường hợp phải rặn mới đi tiểu được, khi ngừng tiểu vẫn có nước tiểu nhỏ giọt.
- Tia nước tiểu yếu và ngắt quãng, tiểu không thành dòng.
- Tiểu không hết, vừa đi tiểu nhưng lại có cảm giác buồn tiểu.
- Tiểu không kiểm soát.
Phì đại tiền liệt tuyến có thể gây ra biến chứng gì?
Thông thường ở giai đoạn đầu, các triệu chứng của bệnh thường không nghiêm trọng và chưa ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Các triệu chứng về tiết niệu sẽ xuất hiện theo mức độ tăng dần tuỳ theo tình trạng khối u tuyến tiền liệt. Trong trường hợp người bệnh có các triệu chứng nhưng không được theo dõi và điều trị thì có thể có các biến chứng nguy hiểm như:
- Bí tiểu: Bí tiểu có thể xảy ra sau thời gian dài bị rối loạn tiểu tiện hoặc có thể biểu hiện đột ngột sau một thời gian tiềm ẩn. Người bệnh thường cảm thấy khó đi tiểu cho tới khi bí tiểu hoàn toàn. Bí tiểu gây căng tức vùng bụng dưới và có thể gây vỡ bàng quang nếu không được xử lý kịp thời.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu: Sự đọng nước tiểu trong bàng quang do người bệnh không đi tiểu hết có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như viêm bàng quang, viên tuyến tiền liệt, viêm tinh hoàn, mào tinh hoàn, viêm thận,… Khi có nhiễm khuẩn xảy ra, bệnh nhân sẽ thấy đi tiểu khó hơn, tiểu buốt, đau miệng sáo hoặc đau lan lên hai bên thắt lưng. Nước tiểu đục bẩn, có thể có mủ hoặc máu.
- Tổn thương bàng quang: Tuyến tiền liệt phì lớn chèn ép vàp niệu đạo và bàng quang sẽ ảnh hưởng đến các cơ bàng quang. Ngoài ra, nước tiểu tồn dư trong bàng quang có thể là môi trường cho vi khuẩn phát triển gây sỏi, viêm bàng quang.
- Suy thận: Thận bị tổn thương là do áp lực cao trong bàng quang, do bí tiểu. Suy thận có thể xảy ra nếu ứ nước tiểu gây giãn đài bể thận và tình trạng viêm đường tiết niệu gây ứ mủ đài bể thận.
Phì đại tiền liệt tuyến ảnh hưởng thế nào chức năng tình dục của nam giới?
Phì đại tiền liệt tuyến cũng như các biến chứng kèm theo có thể ảnh hưởng đến đời sống tình dục của nam giới như rối loạn cương, rối loạn phóng tinh, giảm khoái cảm hoặc giảm ham muốn tình dục, đặc biệt là khi đã có dấu hiệu tắc nghẽn đường tiểu.
Phì đại tiền liệt tuyến gây rối loạn tiểu tiện, nhất là hay tiểu đêm khiến người bệnh ngủ không sâu giấc hay thậm chí mất giấc ngủ. Tình trạng này kéo dài có thể làm cho người đàn ông dễ mệt mỏi, kiệt sức, khó chịu,… từ đó có thể gây giảm ham muốn tình dục.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh được mối liên hệ chặt chẽ giữa phì đại tiền liệt tuyến với rối loạn chức năng tình dục ở nam giới. Cụ thể, sau phẫu thuật phì đại tiền liệt tuyến có khoảng 3,4 – 32% nam giới bị rối loạn cương dương. Các loại thuốc điều trị u xơ tiền liệt tuyến như thuốc ức chế men alpha reductase cũng là nguyên nhân gây rối loạn cương dương và suy giảm ham muốn tình dục. Có khoảng 3-6% nam giới chịu ảnh hưởng của thuốc điều trị phì đại tiền liệt tuyến đến khả năng tình dục. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng bệnh nhân bị rối loạn cương dương thường có khả năng mắc phì đại tiền liệt tuyến cao gấp 6 lần so với nam giới khoẻ mạnh. Rối loạn cương dương kéo dài có thể khiến phái mạnh không đạt được khoái cảm, dễ cảm thấy tự ti, chán nản và giảm ham muốn tình dục với đối phương.
Theo thống kê có khoảng 53 – 72% bệnh nhân phẫu thuật cắt bỏ tiền liệt tuyến qua niệu đạo gặp tình trạng xuất tinh ngược dòng. Một phần tinh dịch không đi qua dương vật phóng ra ngoài mà đi ngược vào bàng quang. Mặc dù điều này không ảnh hưởng đến khả năng quan hệ của người đàn ông nhưng lại có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Làm thế nào để phòng ngừa phì đại tiền liệt tuyến?
Tuyến tiền liệt giữ vai trò quan trọng đối với nam giới và một khi đã mắc bệnh sẽ gây ra các khó khăn cho sinh hoạt hằng ngày. Đặc biệt nam giới từ 40 tuổi trở đi đều có thể mắc phì đại tiền liệt tuyến, do đó mỗi người cần duy trì những thói quen tốt cho sức khoẻ tuyến tiền liệt như:
- Đi tiểu ngay khi có nhu cầu, không nên nhịn tiểu, cố gắng tiểu sạch ở mỗi lần đi tiểu.
- Uống đủ nước
- Duy trì chế độ ăn uống khoa học, hợp lý, tránh uống rượu và các thức uống chứa caffein, đặc biệt là sau bữa tối.
- Giữ chế độ sinh hoạt điều độ: tập các bài tập tăng cường sức khoẻ sàn chậu, bàng quang.
- Kiểm tra sức khoẻ tổng quát, đặc biệt về tuyến tiền liệt định kỳ để sớm phát hiện và phòng tránh các bệnh nếu có.
Tóm lại, phì đại tiền liệt tuyến là một trong những bệnh lý gây ra nhiều bất tiện cho nam giới trong độ tuổi từ trung niên trở lên và đang có xu hướng trẻ hoá dần. Nam giới mắc bệnh này có thể gặp khó khăn trong việc tiểu tiện cũng như trong hoạt động tình dục. Bệnh có thể điều trị được bằng thuốc hoặc phẫu thuật tuỳ thuộc vào tình trạng mỗi bệnh nhân. Nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường về tiểu tiện nên đến khám tại các cơ sở uy tín để nhận được tư vấn và phương pháp điều trị kịp thời. Đối với những khó khăn khi quan hệ tình dục ở bệnh nhân mắc phì đại tiền liệt tuyến, người đàn ông nên chủ động chia sẻ về tình trạng bệnh của mình cho người bạn đời để có sự thấu hiểu và cùng nhau tìm hướng giải quyết, hạn chế được sự chán nản, khó chịu trong chuyện chăn gối hằng ngày, cải thiện hạnh phúc gia đình.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Manfredi C, García-Gómez B, Arcaniolo D, García-Rojo E, Crocerossa F, Autorino R, Gratzke C, De Sio M, Romero-Otero J. Impact of Surgery for Benign Prostatic Hyperplasia on Sexual Function: A Systematic Review and Meta-analysis of Erectile Function and Ejaculatory Function. Eur Urol Focus. 2022;8(6):1711-1732.
- Ng BHS, Chung E. A state-of-art review on the preservation of sexual function among various minimally invasive surgical treatments for benign prostatic hyperplasia: Impact on erectile and ejaculatory domains. Investig Clin Urol. 2021;62(2):148-158.
- Rassweiler J, Teber D, Kuntz R, Hofmann R. Complications of transurethral resection of the prostate (TURP)--incidence, management, and prevention. Eur Urol. 2006;50:969–980.